Näme?senagat roboty?
“Robot”gaty üýtgäp durýan manylaryň giň topary bilen açar söz. Adamlaryň girýän we dolandyrýan uly gumanid maşynlary ýa-da uly maşynlar ýaly dürli zatlar baglanyşdyrylýar.
Ilki bilen Karel Çapekiň pýesalarynda 20-nji asyryň başynda oýlanyp tapyldy, soň bolsa köp eserde şekillendirildi we bu at bilen atlandyrylan önümler çykdy.
Bu nukdaýnazardan häzirki wagtda robotlar dürli-dürli hasaplanýar, ýöne senagat robotlary durmuşymyzy goldamak üçin köp pudaklarda ulanyldy.
Awtoulag we awtoulag zapas şaýlary senagatyndan we maşyn we metal senagatyndan başga-da, häzirki wagtda ýarymgeçiriji önümçiligi we logistika ýaly dürli pudaklarda senagat robotlary has köp ulanylýar.
Senagat robotlaryny rol nukdaýnazaryndan kesgitlesek, olaryň önümçilik öndürijiligini ýokarlandyrmaga kömek edýän maşynlardygyny aýdyp bileris, sebäbi olar esasan adamlar däl-de, agyr iş, agyr zähmet we takyk gaýtalanmagy talap edýän iş bilen meşgullanýar.
TaryhySenagat robotlary
ABŞ-da ilkinji täjirçilik senagat roboty 1960-njy ýyllaryň başynda dünýä indi.
1960-njy ýyllaryň ikinji ýarymynda çalt ösýän döwürde Japanaponiýa bilen tanyşdyrylan, robotlary içerde öndürmek we täjirleşdirmek başlangyçlary 1970-nji ýyllarda başlandy.
Ondan soň, 1973-nji we 1979-njy ýyllarda bolup geçen iki nebit zarbasy sebäpli bahalar ýokarlandy we önümçilik çykdajylaryny azaltmak tizligi güýçlenip, tutuş pudaga aralaşar.
1980-nji ýylda robotlar çalt ýaýrap başlady we robotlaryň meşhur bolan ýyly diýilýär.
Robotlary ir ulanmagyň maksady önümçilikde talap edilýän amallary çalyşmakdy, ýöne robotlaryň üznüksiz işlemegiň we takyk gaýtalanýan amallaryň artykmaçlyklary bar, şonuň üçin häzirki wagtda senagat öndürijiligini ýokarlandyrmak üçin has giňden ulanylýar. Programma meýdany diňe bir önümçilik prosesinde däl, eýsem transport we logistika ýaly dürli ugurlarda hem giňelýär.
Robotlaryň konfigurasiýasy
Senagat robotlary adam däl-de, eýsem adam bedenine meňzeş mehanizm bar.
Mysal üçin, bir adam elini gymyldadanda, beýnisinden buýruklary nerwleri arkaly geçirýär we gollaryny hereketlendirmek üçin gol myşsalaryny herekete getirýär.
Senagat robotynda gol we myşsalar ýaly hereket edýän mehanizm we beýni ýaly hereket edýän gözegçilik ediji bar.
Mehaniki bölek
Robot mehaniki birlikdir. Robot dürli göçme agramlarda bar we işe görä ulanylyp bilner.
Mundan başga-da, robotda baglanyşyklar bilen birleşdirilen birnäçe bogun bar (bogun diýilýär).
Dolandyryş bölümi
Robot dolandyryjysy kontrolleýere laýyk gelýär.
Robot dolandyryjysy, saklanylýan programma laýyklykda hasaplamalary ýerine ýetirýär we roboty dolandyrmak üçin sero motoryna görkezmeler berýär.
Robot dolandyryjysy, adamlar bilen aragatnaşyk üçin interfeýs hökmünde öwrediji maýatnik we başlangyç we durmak düwmeleri, gyssagly wyklýuçateller we ş.m. bilen enjamlaşdyrylan operasiýa gutusy bilen birikdirildi.
Robot, roboty herekete getirmek üçin güýç iberýän we robot gözegçisinden signallary dolandyrýan dolandyryş kabeli arkaly robot dolandyryjysyna birikdirildi.
Robot we robot gözegçisi, ýat hereketi bilen goluň görkezmelere görä erkin hereket etmegine mümkinçilik berýär, ýöne belli bir işi ýerine ýetirmek üçin programma laýyklykda periferiýa enjamlaryny hem birikdirýärler.
Işe baglylykda, robotyň ujundaky mehaniki interfeýs diýlip atlandyrylýan portda gurnalan ahyrky effektler (gurallar) diýlip atlandyrylýan dürli robot gurnama enjamlary bar.
Mundan başga-da, zerur periferiýa enjamlaryny birleşdirip, islenýän programma üçin robot bolýar.
Example Mysal üçin, ark kebşirlemekde kebşirleýji ýarag ahyrky täsir ediji hökmünde ulanylýar, kebşirleýiş güýji we iýmitlendiriji enjam robot bilen periferiýa enjamlary hökmünde ulanylýar.
Mundan başga-da, datçikler robotlary daş-töweregi tanamak üçin tanamak bölümi hökmünde ulanylyp bilner. Adamyň gözi (görüşi) we derisi (degmegi) ýaly hereket edýär.
Obýektiň maglumatlary datçigiň üsti bilen alynýar we gaýtadan işlenýär we robotyň hereketini bu maglumatlary ulanyp obýektiň ýagdaýyna görä dolandyryp bolýar.
Robot mehanizmi
Senagat robotynyň manipulýatory mehanizm boýunça toparlara bölünende, takmynan dört görnüşe bölünýär.
1 Kartezian roboty
Gollar ýokary berkligiň we ýokary takyklygyň artykmaçlyklaryna eýe bolan terjime bogunlary bilen hereket edýär. Başga bir tarapdan, guralyň işleýiş aralygynyň ýerüsti kontakt meýdanyna görä dar bolmagynyň bir kemçiligi bar.
2 silindr görnüşli robot
Birinji gol aýlanýan bogun bilen hereket edýär. Göni gönüburçly koordinat robotyna garanyňda hereket diapazonyny üpjün etmek has aňsat.
3 polýar robot
Birinji we ikinji gollar aýlawly bogun bilen hereket edýär. Bu usulyň artykmaçlygy, silindr görnüşli koordinat robotyna garanyňda hereket diapazonyny üpjün etmek has aňsatdyr. Şeýle-de bolsa, ýagdaýy hasaplamak has çylşyrymlaşýar.
4 Artikulirlenen robot
Armshli gollaryň aýlanma bogunlary bilen hereket edýän robot, ýer tekizligine garanyňda gaty köp hereket edýär.
Amalyň çylşyrymlylygy oňaýsyz bolsa-da, elektron bölekleriniň çylşyrymlylygy çylşyrymly amallary ýokary tizlikde gaýtadan işlemäge mümkinçilik berdi we senagat robotlarynyň esasy akymyna öwrüldi.
Theeri gelende aýtsak, aýdyňlaşdyrylan robot görnüşindäki senagat robotlarynyň köpüsinde alty aýlaw oky bar. Sebäbi pozisiýa we duruş alty dereje erkinlik bermek bilen özbaşdak kesgitlenip bilner.
Käbir ýagdaýlarda, iş böleginiň görnüşine baglylykda 6 okly ýagdaýy saklamak kyn. (Mysal üçin, gaplamak zerur bolanda)
Bu ýagdaýa garşy durmak üçin 7 okly robot hatarymyza goşmaça ok goşduk we garaýyş çydamlylygyny ýokarlandyrdyk.
Iş wagty: 25-2025-nji fewral
